آموزش احکام اسلامی
مرجع تقلید
مرجع تقلید کسی است که سالها درس فقاهت خوانده و دارای قدرت فهم و استنباط عمیق از دین و احکام و روایات آن است. فقیه پس از سالها تحصیل علم فقاهت به انتشار رساله میپردازد و وقتی که عدهی زیادی به تقلید از او پرداختند به عنوان مرجع تقلید شناخته میشود.
ولی فقیه
ولی فقیه کسی است که فقیه است و توانایی فهم عمیق از دین و مبانی و احکام آن را دارد و گاها نیز مرجع تقلید است (البته لازم نیست که حتما مرجع تقلید باشد) و علاوه بر این دو مقام ولایت هم دارد. ولی فقیه سرپرست جامعه اسلامی است و حکم او همان حکم امام زمان (عج) است. ولایت فقیه نظریهای در فقه شیعه است که نظام سیاسی مشروع در دوران غیبت امامان معصوم را بیان میکند. نظام جمهوری اسلامی نیز بر اساس این نظریه تأسیس شده است. ولایت فقیه امری مطلقه است و بر اساس نظریه ولایت مطلقه فقیه لازمه پذیرش حکومت اسلامی، روا داشتن اختیارات مطلق برای فقیه است. ولایت مطلق، به معنای رعایت مصالح عام در سرپرستی در جامعه است و چون حوزه حکومت، مصالح عمومی را نیز در بر میگیرد، بدون ولایت مطلق برپایی حکومت اسلامی و اجرای احکام دین ممکن نیست. مسئولیتهای ولی فقیه عبارتند از : نظارت بر قوای سه گانه، تعیین سیاستهای کلی نظام، نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام، حل معضلات نظام که از طریق عادی قابل حل نیست.
فرق مرجع تقلید با ولی فقیه
مراجع تقلید فقط دارای دو مقام فقاهت و مرجعیت هستند اما ولی فقیه دارای مقام فقاهت،مرجعیت و ولایت است. لازم به ذکر است که تمام مراجع تقلید نیز همچون مردم عادی در احکام حکومتی باید تابع محض ولی فقیه باشند چون مقام ولایت فوق مقام مرجعیت است.
اسامی مراجع تقلید
خامنهای، نوری همدانی، وحید خراسانی، حسینی زنجانی، دستغیب، موسوی اردبیلی، صافی گلپایگانی، سیستانی، شاهرودی، مکارم شیرازی، صانعی، علوی گرگانی، غروی علیاری، بیات زنجانی، جناتی، جوادی آملی، سیدکاظم حائری
ادامه
اسامی امامان
امام علی، امام حسن، امام حسین، امام سجاد، امام باقر، امام صادق، امام کاظم، امام رضا، امام جواد، امام هادی، امام حسن عسگری، امام مهدی
اصول دین
توحید، معاد،نبوت، امامت، عدل
توحید به معنای یگانگی خداوند متعال است.
معاد به معنای آن است که روزی همه مکلفان برای بازخواست و حساب در پیشگاه الهی گرد هم میآیند و هر کس به پاداش و کیفر خویش میرسد. در واقع این روز همان قیامت است.
نبوت به معنای پیامبری حضرت محمد (ص) و دیگر پیامبران الهی است.
امامت بدین معنا که پس از پیامبر اسلام دوازده امام معصوم منصب خلافت و امامت را بر عهده دارند و آنان منصوب خداوند متعالاند.
عدل به معنای آن است که افعال خداوند متعال از سر دادگری و شایستگی است و به هیچ کس ستم نمیکند و هر چیزی را در جای خویش نگه میدارد و با هر موجودی، چنانکه شایستهاست رفتار میکند.
در اصول دین تقلید جایز نیست
فروع دین
نماز، روزه، خمس، زکات، حج، امر به معروف (دستور به خوبیها و نیکیها)، نهی از منکر (بازداشتن از بدیها و زشتیها)، جهاد، تولی (دوستى با دوستان خدا)، تبری (دشمنى با دشمنان خدا)
حج از مهمترین فروع دین است که مسلمانان با داشتن شرایطی مکلف هستند که به دهه اول ذی الحجه به مسجدالحرام در مکه رفته و مجموعهای از اعمال نیایشی را انجام دهند.
زکات از دستورات اسلامیست و در مورد چیزهایی وضع شده که انسان آنها را با کمک طبیعت به وجود میآورد، آن هم طبیعت سهل و ساده، یعنی انسان به نسبت کار کمی انجام میدهد و طبیعت کار بیشتر را انجام میدهد و محصول را مفت و رایگان در اختیار انسان میگذارد، بنابر نظر مشهور بین فقیهها، زکات بر نه چیز واجب است.
این نه چیز عبارتند از : غلات (گندم، جو، خرما و کشمش)، دامها (گوسفند، شتر و گاو)، نقدینگى (طلا و نقره)
خمس یکی از انواع مالیاتهای اسلامی است که شیعیان بدان معتقدند و به منظور رفع مشکلات مالی امت اسلامی و توزیع عادلانه ثروت و تقویت بنیه مالی حکومت اسلامی وضع شده است. خمس در هفت مورد است : منفعت کسب، معدن، گنج، مال حلال مخلوط به حرام، غنیمت، جواهرات ته دریاها، زمینی که کافر ذمی از مسلمان بخرد. خمس به دو قسمت تقسیم میگردد و یک قسمت آن براى سادات فقیری است که نمیتوانند کسب و کار کنند.
تفاوت زکات و خمس
میان خمس و زکات این تفاوت مهم وجود دارد که زکات جزء اموال عمومی جامعه اسلامی محسوب میشود، لذا مصارف آن عموما در همین قسمت میباشد، ولی خمس از مالیاتهایی است که مربوط به حکومت اسلامی است، یعنی مخارج دستگاه حکومت اسلامی و گردانندگان این دستگاه از آن تأمین میشود.
نمازهای واجب
نماز یومیه، نماز میت، نماز پدر بر پسر بزرگ، نماز طواف خانه خدا و نمازی که به واسطهی قسم واجب باشد.
واجبات نماز
واجبات نماز یعنی کارهایی که باید در نماز انجام شود. واجبات نماز یازده مورد هستند و شامل : نیت، تکبیره الاحرام، ذکر، قرائت، ترتیب، موالات، رکوع، سجود، تشهد، سلام میباشد. واجبات به دو نوع رکن و غیر رکن تقسیم میشوند. واجباتی که رکن هستند، کم یا زیاد کردن آنها چه به عمد و چه سهوا نماز را باطل میکند. واجبات رکن در نماز ۵ مورد بوده و شامل: نیت، تکبیره الاحرام، قیام (قیام در هنگام تکبیره الاحرام و قیام متصل به رکوع) ، رکوع و سجود میباشد.
نیت به معنی قصد قلبی است و نیازی نیست به زبان آورده شود؛ بلکه به این معنی است که نمازگزار با هوشیاری و قصد نماز را میخواند. لازم به ذکر است که نیت در نماز بسیار مهم است و اگر مثلا کسی نماز را برای غیر خدا بخواند مانند این است که اصلا نماز نخوانده است؛ در عبادتهای دیگر شاید اینقدر سختگیری در مورد نیت نباشد.
تکبیره الاحرام : یعنی گفتن الله اکبر در اول نماز؛ و در این هنگام معمولا دستها را تا مقابل گوشها بالا میبرند.
قیام : به معنی ایستادن است؛ کسی که نمیتواند بایستد، میتواند نشسته و یا خوابیده نماز بخواند.
قرائت : در ابتدای رکعت خواندن سوره فاتحه واجب است. در دو رکعت اول نمازهای ظهر، عصر،مغرب و عشا همچنین واجب است که سورهی دیگری پس از فاتحه خوانده شود.
رکوع : به معنی خم شدن نمازگزار است، تا این که دستها به زانو برسند. مسلمانان معمولا در هنگام رکوع اذکاری را میگویند مانند سبحان لله یا سبحان ربی العظیم و بحمده
سجده : در این زمان، نمازگزار پیشانی،کف دستها و سر انگشتان پاها را بر زمین میگذارد؛ در زمان سجده نیز اذکاری چون سبحان لله یا سبحان ربی الأعلی و بحمده گفته میشود.
تشهد : به معنی گواهی دادن بر یکتا بودن خدا و پیامبری محمد (ص) است. این کار در رکعتهای زوج و در رکعت پایانی، بعد از سجده انجام میشود.
سلام : یعنی درود فرستادن بر پیامبر و خانوادهاش و بر خود و بر سایر بندگان شایسته خدا، در پایان نماز.
ترتیب : یعنی اینکه که کارهای نماز به ترتیب خودش انجام شود و مثلا سلام نماز در ابتدای نماز گفته نشود.
موالات : یعنی پی در پی بودن اجزای نماز؛ بین کارهای نماز نباید خیلی فاصله بیفتد.
انواع آبها
آب کر، آب قلیل، آب جاری، آب باران، آب چاه
فواید روزه
تزکیه نفس، همدردی با فقیران و بینوایان، جلوگیری از اسراف ، حفظ سلامتی روح و جان، بازدارندگی از گناه، تقویت اراده، صبوری و قناعت.
ماههای حرام
ذی القعده، ذی الحجه، محرم، رجب
مسافت شرعی
۲۲/۵ کیلومتر
تسبیحات حضرت زهرا (تسبیحات اربعه)
تسبیحات اربعه بعد از نماز واجب نیست، بلکه یک عمل مستحبی است. مستحب است انسان بعد از نماز مقداری مشغول تعقیبات یعنی خواندن ذکر و دعا و قرآن شود. از تعقیبهایی که خیلی به آن سفارش شده، تسبیحات حضرت زهرا (س) است. بدین ترتیب که ۳۴ مرتبه الله اکبر و ۳۳ مرتبه الحمدلله و ۳۳ مرتبه سبحان الله گفته میشود.
احکام اولیه و ثانویه
در شریعت دو نوع احکام پیشبینى شده است : نخست احکام اولیه، که ناظر به شرایط عادى و معمولى زندگى انسان ها میباشند و دوم، احکام ثانویه که مربوط به شرایط غیرعادى و اضطرارى هستند. احکام ثانویه ناظر و حاکم بر احکام اولیهاند به این معنى که مىتوانند در شرایط غیرعادى، احکام اولیه را تغییر دهند و یا به کلى بردارند. مثلاً وجوب روزه جزو احکام اولیه و دربارهى شرایط عادى انسان است اما چنانچه وضعیت تغییر کند، مثلاً ضرر جانى در میان باشد، قاعدهى رفع ضرر که حکمى ثانوى است، وجوب روزه را از میان برمىدارد.
تقیه
تقیه در اصطلاح شیعیان به آن معنی است که یک فرد مسلمان برای نجات جان خود از انجام برخی اعمال پرهیز کند به عنوان نمونه اگر مسلمانی در برابر کفار قرار گیرد وخطر جانی او را تهدید کند میتواند مسلمان بودن خویش را پنهان کند.
نماز میت
وضو لازم نیست، دو رکعت است، پنج تکبیر دارد، رکوع، سجده و قنوت ندارد.
چیزهایی که برای آنها باید وضو گرفت
برای نمازهای واجب غیر از نماز میت، برای آبکشی قرآنی که نجس شده باشد، برای طواف خانه خدا
چیزهایی که وضو را باطل میکند
بول (ادرار، مدفوع)، چیزهایی که عقل را از بین میبرد مانند دیوانگی، مستی و بی هوشی، باد معده و روده، خوابی که به واسطه آن چشم نبیند و گوش نشنود، کارهایی که باید برای آن غسل کرد مانند جنابت
چیزهایی که روزه را باطل میکند
خوردن و آشامیدن، جماع، استمناء، فرو بردن تمام سر در آب، دروغ بستن به پیغمبر و خدا، رساندن غبار به حلق، باقی ماندن بر جنابت
فرق اذان و اقامه
در اذان چهار بار الله اکبر گفته میشود و در اقامه دو بار، در اذان دو بار لااله الاالله گفته میشود و در اقامه یکبار
جبیره
چیزی که با آن زخم و شکسته را میبندند و دوائی که روی زخم و مانند آن میگذارند، جبیره مینامند.
عاریه
آن است که انسان مال خود را به دیگری بدهد که از آن استفاده کند و در عوض، چیزی هم از او نگیرد.